Stop, denk, doe. Hulp bij heftige emoties

De stop-denk-doe methode wordt vaak gebruikt bij kinderen met druk, impulsief of opstandig gedrag waarbij hij of zij een heftige emotionele reactie vertoont. De methode leert het kind nadenken over de emoties en het gedrag wat daaruit voortkomt en geeft ouders en/ begeleiders een manier om dit samen te bespreken en een oplossing te bedenken.

De methode kent 3 stappen:

1. Stop: In deze fase is het belangrijk dat het kind gekalmeerd wordt.

Het kind: 
Vaak is voorafgaand aan de emotionele uiting het een en ander voorgevallen. Dit kunnen veranderingen zijn, drukte, verwarring over verwachtingen van de omgeving, een onopgeloste ruzie, lichamelijke ongemakken enz. Wat het ook is, hij of zij is onvoldoende vermogend om het zelf te verwerken of een oplossing te zoeken.

Ouder/begeleier: 
Houd in gedachten dat het kind overprikkeld is en hulp nodig heeft. Het kind extra bevragen of direct verbetering verlangen zal daarom alleen maar averechts werken omdat het daarmee nog meer prikkels ontvangt waar het niet mee kan omgaan. Beter is om aandacht te geven aan wat het kind nodig heeft en te laten merken dat u er voor hem of haar bent. Hierdoor kan namelijk ook beter gezien worden of het kind toe is aan de volgende fase en hoeft er geen nieuwe frustatie te onstaan wanneer dat verkeerd wordt ingeschat. Tip: spreek op ooghoogte van het kind.

Voorbeelden om te kalmeren: uitrazen (met veilige grenzen), wat eten en drinken, liggen op de bank, slaan op een kussen, tekenen, knuffelen.

2. Denk: In deze fase wordt er besproken wat er gebeurd is en wat er anders kan had kunnen gaan.

Het kind: 
Nu hij of zij rustig is geworden zal er ruimte zijn in het hoofd om over de gestelde vragen na te denken. Dit zal nog meer gestimuleerd worden wanneer het kind zich gehoord en begrepen voelt.

Ouder/begeleider: 
Houd in gedachten dat u het kind niet wil beoordelen, maar wil leren om hier mee om te gaan. Neem als het ware een ‘zakelijke’ houding aan, waardoor u makkelijker uw eigen emoties even los kan laten. Luister en herhaal wat het kind verteld. Vraag door om een duidelijk beeld te krijgen en om het kind te stimuleren om te praten over moeilijke gebeurtenissen en emoties. Tip: Vraag hulp als u deze fase er niet uit komt met uw eigen emoties of welke vragen u kunt stellen.

Voorbeeld vragen: wat gebeurde er precies? Wat deed jij toen? Wat vind je moeilijk? Wat zou je willen dat anderen doen om je te helpen? Kun je iets bedenken wat jij anders kan doen?

3. Doe: In deze fase worden er afspraken gemaakt over de oplossing voor een volgend soortgelijke situatie.

Het kind: 
Hij of zij zal de oplossing het beste kunnen toepassen wanneer het zelf zoveel mogelijk heb kunnen inbrengen aan de oplossing omdat het dan iets is wat van binnenuit komt, dan wanneer iets van buiten af wordt ‘aangepraat’. Extra motivatie kan geput worden uit een belonings systeem en een visualisatie van de afspraak. Het is immers een nieuw iets wat aangeleerd moet worden. Dit zal niet kunnen van de een op andere moment, maar vraagt om oefening en herhaling. Ook mag het kind weten dat fouten maken onderdeel is van iets nieuws leren.

Ouder/begeleider: 
Houd in gedachten dat een nieuwe vaardigheid onder de knie krijgen tijd vraagt. Probeer dan ook niet te vallen over elke misstap, maar benoem des te meer wanneer iets wel goed gaat. Het belonen kan bijvoorbeeld dmv een beloningskaart, een stempelboekje, of het plakken van stickers, waarmee u toewerkt naar een beloning. Geef hierbij realistische stappen aan. Het ene kind heeft meer stimulans nodig dan het andere, waardoor het belonen van ‘kleine’ overwinningen soms beter werkt dan het grote resultaat te benadrukken.Tip: maak ook afspraken over wat u als ouder anders gaat doen en houdt u daar aan! Op deze manier werkt u samen naar een betere omgang met elkaar.

Voorbeeld beloningen: 
Een cadeautje, samen iets leuks doen, wat langer tv kijken, iets waar het kind energie en stimulans van krijgt!

Advies:

Na het doorlopen van de stappen is het handig om samen de afspraken te kunnen herhalen. Afspraken of blije emoties kunnen ‘vergeten’ worden wanneer iets nieuws voorvalt. Wat dan kan helpen is het opschrijven van de drie doorlopen stappen. Ook kan samen met het kind de oplossing uitgetekend worden. Verzin iets wat werkt voor iedereen en wat makkelijk erbij gepakt of bijvoorbeeld opgehangen kan worden.
Wanneer er eenmaal begonnen is met het toepassen van de oplossing kunt u na verloop van tijd evalueren. Heeft de oplossing gewerkt? Zien we verandering? Moeten we nog bijstellen? (bijvoorbeeld bij te snelle hoge verwachtingen) Blijf realistisch en probeer mee te leven met het kind. Advies van een deskundig iemand kan hierbij handig zijn, vooral wanneer er aanpassingen nodig zijn.

Pictomaat heeft voor deze methode een pakket ontwikkeld zodat ouders en/of hulpverleners hiermee aan de slag kunnen. Bij dit pakket ontvangt u de drie kaartjes samen met invulformulieren en 2 beloningskaarten met stickers om direct aan de slag te gaan.

Bekijk het pakket hier: https://pictomaat.com/nl_NL/p/Stop%2C-Denk%2C-Doe-omgaan-met-heftige-emoties/47