Blog
Wanneer men hulp zoekt bij het omgaan met autisme hoopt iedereen op deskundige hulp met oplossingen die blijvende vruchten zullen afwerpen. Helaas is het niet altijd het geval, dat dit resultaat ook gevonden wordt. Meer dan eens geven ouders reacties als; 'ik heb al zoveel hulpverleners gezien, maar ze werken niet samen', en 'ons kind wordt in de instelling begeleid, maar thuis missen we de juiste handvatten'. OF 'de hulp slaat totaal niet aan, maar weten ook niet waar we dan naartoe moeten'. Een teleurstellende uitkomst voor al vaak vermoeide ouders. Wat dan wel? Oog voor de persoon. Er zijn voldoende bewezen therapien en methoden die werken. Alleen wat voor de een werkt hoeft voor de ander niet zo te zijn. Ieder persoon is uniek, met een eigen achtergrond en ontwikkeling. Daarom is het belangrijk om dit terug te zien in de hulpverlening. MAATWERK vraagt om flexibiliteit en oog voor de persoon zelf en zijn of haar unieke kansen om te ontwikkelen. Wat is maatwerk. Ieder persoon (ouder of kind) heeft de wens gehoord te worden, begrepen te worden. Dit maakt elk mens duidelijk door communicatie. Met gesproken woorden OF met gedrag. En achter elke communicatie zit een behoefte. Ieder persoon communiceert op zijn unieke manier. Daarom is het noodzakelijk om de hulpverlening DAAROP aan te passen. Dit kan door te kijken naar wat iemand met zijn gedrag of andere communicatie probeert duidelijk te maken. Een mooi voorbeeld over hulpverlening waarbij de noodzaak van maatwerk duidelijk wordt: De moeder van Ruben heeft moeite met haar zoon zelfstandig te laten aankleden. Wanneer het tijd is om aan te kleden gaat Ruben protesteren en wil alleen maar met zijn lego-poppetjes spelen. Na herhaaldelijk aandringen van zijn moeder begint hij met spullen te gooien en te schreeuwen. Inmiddels radeloos pakt de moeder het speelgoed af, waarop Ruben scheeuwend en huilend in bed kruipt om niet meer eruit te willen komen. Na haar verhaal met de ambulant begeleider besproken te hebben krijgt ze het advies om met pictogrammen duidelijk te maken wat de dagplanning is, zodat Ruben door het overzicht meer rust zou hebben en daardoor beter de verzoeken van zijn moeder te kunnen opnemen. Ook zou hij dan weten dat het spelen direct na het aankleden mag beginnen. Ze gaat aan de slag met dit advies, maar dit blijkt toch niet te werken. De begeleider komt terug en bespreekt de situatie nogmaals, nu ook met Ruben erbij. Dit keer proberen ze erachter komen waarom Ruben moeite heeft met het aankleden. Ze maken een overzicht van het aankleden met voor en nadelen EN ook van het spelen. Ze onderzoeken Rubens wensen en emoties over de situatie. Uiteindelijk wordt duidelijk wat er aan de hand is. Ruben blijkt angstig te zijn voor het aantrekken van wisselende kleding, omdat hij last heeft van kriebels van labels of broeken die te strak zitten. Met zijn lego poppetjes zegt hij het aankleden te willen 'oefenen', omdat ze heel makkelijk van outfit kunnen wisselen, maar ze toch nog blijven lachen. Dit geeft hem blijkbaar moed om het zelf ook te gaan doen. De moeder en de begeleider zijn er nu achter gekomen, dat Ruben gevoelig is voor labels en strakke kleding, zodat er nieuwe kleding aangeschaft kan worden. Daarnaast worden de pictogrammen aangepast van 'aankleden' en 'spelen' naar: 'aankleden' met lego en 'aankleden' zelf. Bij de evaluatie vertellen de moeder en Ruben, dat het nu wel helpt en de oplossingen ervoor hebben gezorgd dat Ruben rustig kan aankleden. Zoals u in het voorbeeld ziet, is er een duidelijk verschil van aanpak bij de 2 gesprekken. Bij de tweede wordt er samen uitgebreid onderzocht wat er aan de hand is om zo de juiste manier een oplossing te kunnen bieden voor Ruben en zijn moeder. Er wordt MAATWERK geboden. Vanuit deze basis wil ook Pictomaat haar klanten helpen. HOE: * In de shop vindt u naast de standaard producten ook de mogelijkheid tot maatwerk producten . Hiervan mag gebruik worden gemaakt in de breedst mogelijk zin. Elke plaatje, kleur, tekst, afmeting kan aangepast naar wens. * Persoonlijk advies, wat werkt als volgt: Sommige klanten weten van te voren al wat ze graag willen als maatwerk; bijvoorbeeld een aftelkalender met specifieke kleuren voor de dagen (omdat ze overeenstemmen met de kleuren van de instelling waar het kind komt) 1. Wanneer u nog niet goed weet wat er nodig is, geven we graag (gratis) persoonlijk advies. Soms is dat per mail voldoende maar vaak is dat telefonisch nodig. Tijdens een advies gesprek zullen we door middel van vragen de situatie in kaart proberen te brengen om zo uiteindelijk tot een passend advies te komen. Stuur een mail naar info@pictomaat.nl indien u advies wilt bij het aanschaffen van onze producten 2. Een advies per mail of telefoongesprek niet voldoende? Kijk dan eens naar onze volgende mogelijkheid: Advies aan huis. Pictomaat biedt verschillende pakketten aan, inclusief huisbezoek en korting op de producten. Kijk hier voor de mogelijkheden!
Een gezellige, liefdevolle en ontspannen tijd met elkaar is wat iedereen wenst voor een feest of speciale gelegenheid. De voorwaarden om zo’n tijd te hebben, zullen echter voor iedereen anders zijn. Daarnaast zijn er veel tradities maatschappelijk bepaald en is het niet altijd makkelijk om u daarvan te onttrekken. Vooral rond feestdagen is er vaak een grote lading aan informatie wat op een ieder afkomt. Denk aan sociale verwachtingen, drukte, muziek, andere slaaptijden en voeding, versieringen, onverwachts bezoek, onvoorspelbare cadeautjes enz. Dit zorgt voor veel onrust en door te weinig moeite en/of tijd om al deze informatie op een rijtje te zetten wordt het te druk in het hoofd. Duidelijkheid en overzicht kan helpen om meer rust te geven. Bij mensen met autisme zorgen nieuwe ervaringen naast het ’leuke’ ervan, ook voor nieuwe prikkels om te verwerken. Hoe groter de verrassing van iets nieuws, hoe groter de kans dat de hoeveelheid informatie die verwerkt moet worden gaat opstapelen. Daarom helpt het om iets te herhalen. Immers, kennis wat al eens in het brein is gekomen geeft een vertrouwd gevoel wanneer hetzelfde weer voorbij komt. Het geeft een gevoel van veiligheid, want met behulp van deze kennis is de wereld voorspelbaar en zijn situaties te verklaren. Ieder jaar gaf pakjesavond weer vele spanningen. Het had zo’n leuk feest moeten zijn, maar het liep eerder uit op een drama. Mijn kind had andere cadeaus verwacht, kon het niet hebben als anderen iets mochten uitpakken en begreep niet dat Sinterklaas de volgende dag alweer ‘verdwenen’ was. Dit jaar doen we het anders. We kopen samen de cadeaus en iedereen krijgt een eigen kleur cadeau papier. De dagen ervoor tellen we af en de andere dagen doen we zo gewoon mogelijk. In huis komen geen extra versieringen en kijken we niet naar het Sinterklaas journaal. Aan het einde van de avond sluiten we het bewust af met een liedje. Voor ons gezin even omschakelen, omdat we anders gewend zijn.. Voor m'n kind eindelijk een feestje. Belangrijk is het om als ouder te beseffen dat je kind niet voor zijn eigen veiligheid kan zorgen. Help hem of haar daar bij ook al vraagt dit soms om opofferingen. Is een kerstdiner te druk? Wellicht kan het anders. Wat kan helpen: Zorg dat u als ouder een planning maakt. Als u zelf niet weet wat er allemaal gaat gebeuren kunt u het ook niet duidelijk overbrengen aan uw kind. Houd bij de planning rekening met de mogelijkheden van uw kind. Houd u er vervolgens aan . Uiteraard kunt u niet alles plannen en voorzien, maar de grote lijnen wel. Maak een geheugen steuntje voor uw kind door middel van tekeningen maken, een planbord ophangen van de dag zelf, een aftelkalender naar de dag toe enz. Herhalen. Blijf het bespreken en er naartoe verwijzen. Als u gebruik maakt van een aftelkalender zorg er voor dat u dit niet vergeet en dat uw kind er bewust naar toe kan leven. Voor de dag zelf geeft u per activiteit aan wat er gaat gebeuren, met wie, hoe, enz. Rust tussendoor. Plan in een drukken periode het liefst geen andere spannende activiteiten en zorg bijvoorbeeld bij een etentje ‘s avonds dat er s middags iets rustigs in huis wordt gedaan. Pictomaat heeft voor het omgaan met drukke dagen een pakket samen gesteld die u direct praktisch kunt gebruiken. Hierin vindt u pictogrammen met feestdagen en uitjes (uit eten bijvoorbeeld), een aftelkalender en stickers. Bekijk het pakket hier:
De stop-denk-doe methode wordt vaak gebruikt bij kinderen met druk, impulsief of opstandig gedrag waarbij hij of zij een heftige emotionele reactie vertoont. De methode leert het kind nadenken over de emoties en het gedrag wat daaruit voortkomt en geeft ouders en/ begeleiders een manier om dit samen te bespreken en een oplossing te bedenken. De methode kent 3 stappen: 1. Stop : In deze fase is het belangrijk dat het kind gekalmeerd wordt. Het kind: Vaak is voorafgaand aan de emotionele uiting het een en ander voorgevallen. Dit kunnen veranderingen zijn, drukte, verwarring over verwachtingen van de omgeving, een onopgeloste ruzie, lichamelijke ongemakken enz. Wat het ook is, hij of zij is onvoldoende vermogend om het zelf te verwerken of een oplossing te zoeken. Ouder/begeleier: Houd in gedachten dat het kind overprikkeld is en hulp nodig heeft. Het kind extra bevragen of direct verbetering verlangen zal daarom alleen maar averechts werken omdat het daarmee nog meer prikkels ontvangt waar het niet mee kan omgaan. Beter is om aandacht te geven aan wat het kind nodig heeft en te laten merken dat u er voor hem of haar bent. Hierdoor kan namelijk ook beter gezien worden of het kind toe is aan de volgende fase en hoeft er geen nieuwe frustatie te onstaan wanneer dat verkeerd wordt ingeschat. Tip: spreek op ooghoogte van het kind. Voorbeelden om te kalmeren : uitrazen (met veilige grenzen), wat eten en drinken, liggen op de bank, slaan op een kussen, tekenen, knuffelen. 2. Denk : In deze fase wordt er besproken wat er gebeurd is en wat er anders kan had kunnen gaan. Het kind: Nu hij of zij rustig is geworden zal er ruimte zijn in het hoofd om over de gestelde vragen na te denken. Dit zal nog meer gestimuleerd worden wanneer het kind zich gehoord en begrepen voelt. Ouder/begeleider: Houd in gedachten dat u het kind niet wil beoordelen, maar wil leren om hier mee om te gaan. Neem als het ware een ‘zakelijke’ houding aan, waardoor u makkelijker uw eigen emoties even los kan laten. Luister en herhaal wat het kind verteld. Vraag door om een duidelijk beeld te krijgen en om het kind te stimuleren om te praten over moeilijke gebeurtenissen en emoties. Tip: Vraag hulp als u deze fase er niet uit komt met uw eigen emoties of welke vragen u kunt stellen. Voorbeeld vragen: wat gebeurde er precies? Wat deed jij toen? Wat vind je moeilijk? Wat zou je willen dat anderen doen om je te helpen? Kun je iets bedenken wat jij anders kan doen? 3. Doe : In deze fase worden er afspraken gemaakt over de oplossing voor een volgend soortgelijke situatie. Het kind: Hij of zij zal de oplossing het beste kunnen toepassen wanneer het zelf zoveel mogelijk heb kunnen inbrengen aan de oplossing omdat het dan iets is wat van binnenuit komt, dan wanneer iets van buiten af wordt ‘aangepraat’. Extra motivatie kan geput worden uit een belonings systeem en een visualisatie van de afspraak. Het is immers een nieuw iets wat aangeleerd moet worden. Dit zal niet kunnen van de een op andere moment, maar vraagt om oefening en herhaling. Ook mag het kind weten dat fouten maken onderdeel is van iets nieuws leren. Ouder/begeleider: Houd in gedachten dat een nieuwe vaardigheid onder de knie krijgen tijd vraagt. Probeer dan ook niet te vallen over elke misstap, maar benoem des te meer wanneer iets wel goed gaat. Het belonen kan bijvoorbeeld dmv een beloningskaart, een stempelboekje, of het plakken van stickers, waarmee u toewerkt naar een beloning. Geef hierbij realistische stappen aan. Het ene kind heeft meer stimulans nodig dan het andere, waardoor het belonen van ‘kleine’ overwinningen soms beter werkt dan het grote resultaat te benadrukken. Tip: m aak ook afspraken over wat u als ouder anders gaat doen en houdt u daar aan! Op deze manier werkt u samen naar een betere omgang met elkaar. Voorbeeld beloningen: Een cadeautje, samen iets leuks doen, wat langer tv kijken, iets waar het kind energie en stimulans van krijgt! Advies: Na het doorlopen van de stappen is het handig om samen de afspraken te kunnen herhalen. Afspraken of blije emoties kunnen ‘vergeten’ worden wanneer iets nieuws voorvalt. Wat dan kan helpen is het opschrijven van de drie doorlopen stappen. Ook kan samen met het kind de oplossing uitgetekend worden. Verzin iets wat werkt voor iedereen en wat makkelijk erbij gepakt of bijvoorbeeld opgehangen kan worden. Wanneer er eenmaal begonnen is met het toepassen van de oplossing kunt u na verloop van tijd evalueren. Heeft de oplossing gewerkt? Zien we verandering? Moeten we nog bijstellen? (bijvoorbeeld bij te snelle hoge verwachtingen) Blijf realistisch en probeer mee te leven met het kind. Advies van een deskundig iemand kan hierbij handig zijn, vooral wanneer er aanpassingen nodig zijn. Pictomaat heeft voor deze methode een pakket ontwikkeld zodat ouders en/of hulpverleners hiermee aan de slag kunnen. Bij dit pakket ontvangt u de drie kaartjes samen met invulformulieren en 2 beloningskaarten met stickers om direct aan de slag te gaan.
Hoe ontstaat de overprikkeling precies? Binnen de ASS wordt het gezien als een opstapeling van informatie die niet goed verwerkt kan worden. Met informatie worden verschillende zaken bedoelt, zoals een verwachting van een ander, het zijn in een volle ruimte, geluiden om je heen, een vraag van iemand, de eigen gedachten, emoties, lichamelijke pijn. Het gaat dus niet in eerste instantie om woorden, maar alles wat de hersens binnenkomt en wat verwerkt moet worden. Waarom dit niet goed verwerkt kan worden heeft te maken met het denken in fragmenten. Beeld u in dat u een interview aan het afgeven bent en dat iemand een vraag stelt. Daar denkt u (lang of kort) over na, zodat u goed antwoord kunt geven. Tot zover gaat dat prima. Maar dan gaan opeens krijgt u allerlei vragen tegelijk van mensen en ze verwachten dat u over elke vraag net zo goed heb nagedacht en daardoor een juist antwoord kan geven. Dit principe gebeurt bij overprikkeling. Er is te veel om te verwerken! Een logisch gevolg is dan ook gedrag wat erbij wordt vertoond. u raakt gestrest en de spanningen in uw lichaam zorgen ervoor dat uw emoties ook heftiger worden. Stelt u nu een kind voor , dat voortdurend overvraagt wordt in een wereld die hij of zij niet goed kan snappen en/of volgen. Het kind kent op zo’n jonge leeftijd al veel stress. Wij als buitenstaanders zien de gevolgen daarvan, namelijk het gedrag. En dit is dan vaak ook hetgeen we willen veranderen. Maar dat is niet het probleem! Het gevaar is zelfs dat de situatie alleen maar erger wordt. Het kind zoekt veiligheid en hulp, en wanneer de reactie van de stress als ‘fout’ wordt gezien, voelt het zich onbegrepen en zal de stress slechts opstapelen. Hulp vragen Wanneer er advies gegeven gaat worden op dit gebied is het wel belangrijk te beseffen dat niet alle adviezen zomaar voor iedereen gelden. Ieder kind is immers uniek. Denk maar aan een moeilijke situatie waarbij meerdere personen betrokken zijn. Zal iedere persoon hetzelfde reageren en hetzelfde gedrag vertonen? Nee. Ieder mens heeft een eigen kijk op situaties en ieder mens heeft zijn eigen triggers waarbij bepaalde emoties kunnen oplopen. De adviezen die gegeven worden zullen daarom ook vanuit dit standpunt gegeven moeten worden. Hieronder volgen dan de adviezen die gevolgd kunnen worden om het kind te leren omgaan met de verschillende moeilijkheden die komen kijken bij overprikkeling. Besef dat dit geen tips zijn die je even in een uurtje kan toepassen. 1. De basishouding Wilt u uw kind veranderen? Of wilt u uw kind helpen. Maak voor uzelf duidelijk dat het kind uw hulp nodig heeft en niet expres u lastig wil vallen met moeilijk gedrag. Eigenlijk kunt u stellen: hoe heftiger het gedrag, hoe harder het vraagt om hulp! Dit is de basishouding om te beginnen. 2. Kennis Het is handig om te begrijpen wat overprikkeling inhoud en hoe het ontstaat. Dit helpt u namelijk om u nog beter in te leven in het kind. In het bovenstaande stukje staat in het kort beschreven wat het is. Schroom niet om contact te zoeken, wanneer u hier meer over wilt weten! 3. Onderzoek of uw kind emoties voldoende begrijpt De bedoeling is om uiteindelijk samen met uw kind hier oplossingen voor te vinden. Een zeer belangrijke stap is dan wel dat uw kind begrijpt waar het over gaat. Herkent het kind de eigen emoties en die van een ander? Zo niet, dan dient hier eerst aan gewerkt te worden. 4. Leer uw kind kennen De volgende stap is om aan de slag te gaan met ontdekken hoe die overprikkeling dan bij uw kind verloopt. Dit is dus niet een beschrijving geven van het getoonde gedrag, maar hoe het ontstaat en waardoor! Wanneer is uw kind nog vrolijk en wat is de trigger dat het doet omslaan. Met welke emoties reageert uw kind en waarom vertoond het het gedrag dat u ziet? Bedenk dat het oploopt en dat dit ook per stapje omschreven moet worden. Pas als u dit gaat leren kennen bij uw kind en ook herkent als het daadwerkelijk gebeurt kunt u er iets mee doen! 5. Oplossingen Wanneer er een overzicht is van hoe het ontstaat en oploopt bij het kind, kunnen er oplossingen bedacht gaan worden om te voorkomen dat de overprikkeling nog verder oploopt. Ook dit gebeurt per stap. Bij elke toename van overprikkeling kan namelijk iets anders helpen en nodig zijn! Wanneer de overprikkeling leidt tot een uitbarsting kun u dmv de stop, denk, doe methode hier grip op krijgen. Aan deze methode is een ander aritkel gewijd. 6. Begeleiding Soms lukt het om dit samen met uw kind te doorlopen en toe te passen. In veel gevallen echter is het raadzamer om iemand erbij te betrekken. Dit kan een partner zijn (die ook echt helpt en bij alle stappen meedoet) , of een begeleider die bijvoorbeeld al binnen het gezin bekend is. Dit is vooral belangrijk, wanneer u als ouder het moeilijk vind om rustig te blijven op bepaalde momenten of als u het te lastig vind deze stappen goed uit te werken. Wanneer er al hulp is raad ik aan om sowieso degene ervan op de hoogte te stellen! 7. Visualiseren Veel kinderen zijn gebaat bij het leren ondersteunt door plaatjes. Deze kunnen namelijk gemakkelijker in het hoofd worden opgeslagen dan woorden. Probeer dan ook zoveel mogelijk bij het uitwerken van de stappen plaatjes te gebruiken of uit te tekenen! Hang dit ook later op voor uw kind zodat het er steeds aan herinnert wordt. 8. Evalueren Zoals gezegd is ieder kind anders. Zo zal dat ook kunnen blijken bij het toepassen van oplossingen. Soms werkt het niet meteen of wordt duidelijk dat er toch iets anders beter werkt. Het is normaal dat het soms verkeerd wordt ingeschat! Evalueer daarom van tijd tot tijd of de oplossingen werken. Verander waar nodig en VRAAG hulp waar nodig! 9. Belonen Het is geen spelletje, maar hard werken. Zou u hard willen werken, zonder er iets voor terug te krijgen al is het maar waardering, erkenning, een glimlach, een knuffel? Geef uw kind dit wanneer er (kleine) stapjes worden genomen en u wordt zelf, wellicht heeft u het later door, ook beloond! Fysiek belonen werkt uiteraard ook en is erg aan te raden. Dit spreekt namelijk tot de verbeelding, het kind ZIET waar het naartoe gaat en dat motiveert! Vaak worden beloningslijsten ingezet, waarbij het kind toe kan werken naar bijv een cadeautje of een leuk uitstapje of extra tv-kijken. Het hoeft niet te gek, maar wat past bij het kind en gezin. 10. Toepassen Spreek af hoe u het gaat toepassen. Het kan handig zijn om van te voren kaartjes te hebben liggen met de kleuren van de verschillende stappen zoals in de afbeelding te zien is. Zodra het kind in een andere kleur komt kan het kaartje gepakt of aangewezen worden en hoeft het niet een heel verhaal te vertellen maar is het direct duidelijk in welk stadium het zich bevindt. Hierdoor kun u verdere overprikkeling vermijden. u kunt bijvoorbeeld ook afspreken dat slechts de kleur wordt genoemd. Extra hulp Door het volgen van deze stappen kunnen veel kinderen en gezinnen geholpen worden. De stappen kunnen inhoudelijk best pittig zijn. Daarom zijn er voor verschillende stappen producten te vinden in de winkel van Pictomaat om mee aan de slag te kunnen. Bekijk hier het pakket; Omgaan met overprikkeling: